bagimsiz sirali cumle

Bağımsız Sıralı Cümle Nedir?

Öğe ortaklığı olmayan sıralı cümle çeşididir. Sıralı cümleyi oluşturan cümleler anlamca birbirine bağlıdır; ancak aralarında öğe ortaklığı söz konusu değildir.

"Kitapları çok severdi." sözü yüklemiöznesi olan bir cümledir.

"Evindeki kütüphanede binlerce kitabı vardı." sözü de eksiksiz bir cümledir.

Bu iki cümle anlamca birbirine bağlıdır.

"Kitapları çok severdi; evindeki kütüphanede binlerce kitap vardı." cümlesi ise bir bağımsız sıralı cümle olur. Her cüm*lenin öğeleri yalnız kendine ait cümleler arasında öğe ortaklığı yok.

"Kitapları çok severdi; evindeki kütüphanede binlerce kitap vardı."


Aşağıdaki cümlelere bakalım:

"Dün öldü bugün can veriyor yarın ise henüz doğ*madı."

"Hayat ne bir yaş ne bir bayram günüdür o bir iş günüdür.

"İyi ağaç kolay yetişmez; rüzgâr ne kadar kuvvetli eserse ağaçlar da o kadar sağlam olur."

"Önce biz alışkanlıklarımızı oluştururuz sonra da alış*kanlıklarımız bizi oluşturur."

"Dün tarihtir yarın bilinmeyendir bugün bir hediyedir."

"Her işin başı zamanlamadır; bir işin ne zaman yapıla*cağı nasıl yapılacağı kadar önemlidir."

Yukarıdaki cümlelerin öğeleri bulunacak olursa cümleler arasında herhangi bir öğe ortaklığı olmadığı fark edilir.

Yukarıda sıralanan cümlelerin tümü birer bağımsız sıralı cümle örneğidir.



Bağımsız sıralı cümle durumundaki bazı atasözlerinde ilk bakışta öğe ortaklığı olduğu zannedilebilir.

Horoz ölür gözü çöplükte kalır.

İlk cümlenin öznesi "horoz"dur ikinci cümlenin öznesi "gözü" sözcüğüdür. Peki bu "gözü" "horozun gözü" değil mi? - Evet horozun gözü. "Gözü" yerine "horozun gözü" sözü olsaydı ikinci cümlenin öznesi "horozun gözü" olurdu yine öğe ortaklığı olmazdı.



Aşağıdaki atasözleri de aynı şekilde öğe ortaklığı olmayan bağımsız sıralı cümle örneğidir.

Besle kargayı ovsun gözünü.

Birinci yüklemin öznesi gizli özne sen

İkinci yüklemin öznesi gizli özne o


Sakla samanı gelir zamanı.

(Gizli özne sen)



Mirasa "nereye gidiyorsun" demişler; esip savurmaya demiş.

Sen işlersen mal işler insan öyle genişler.

Sıçana rakı içirmişler kediye meydan okumuş.

Alçak eşek binmeye kolay öksüz çocuk dövmeye kolay.

Alçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konar.

Karıncadan ibret al yazdan kışı karşılar.

Sev beni seveyim seni.

talhaisbitirici